گفت و گو با جوانی که از 18 سال پیش به یاری گرفتاران در حوادث طبیعی شتافته است
مثلث حیات رمز نجات از زلزله
زلزله‌های مهیب شهرهای بم و ورزقان و هریس که باعث مرگ بیش از 26 هزار نفر از ساکنان این شهرها شد از روزهای تلخی بودند که در ایران اتفاق افتاد و با وجود گذشت سالها از این حادثه هنوز هم ویرانه‌های آن در گوشه‌هایی از شهر باقی مانده است
محمد احمدی، امدادگر 32 ساله تبریزی که در عملیات امدادرسانی به زلزله زده‌ها حضور داشت یکی از عوامل افزایش قربانیان این حادثه را آشنا نبودن مردم با نحوه مقابله با زلزله و همچنین پناه گرفتن در زمان وقوع آن می‌داند.
او که از 14 سالگی فعالیت خود را در کنار پدرش در هلال احمر آغاز کرده است، سالهاست برای آموزش مردم و دانش‌آموزان در زمینه پیشگیری از تلفات ناشی از زلزله و همچنین پناه گرفتن و کمک‌های اولیه به مصدومان در زمان وقوع زلزله فعالیت می‌کند. می‌گوید اگر بتوان با آموزش همگانی مردم را در برابر زلزله همیشه آماده نگه داشت و آگاهی آنها را در زمینه نحوه خود امدادی در زمان وقوع حادثه و پیش از آن بالا برد می‌توان 80 درصد از تلفات این بلای طبیعی را کاهش داد. این امدادگر سالهاست با حضور در مدارس و مجتمع‌های مسکونی و همچنین مساجد و فرهنگسراها به دانش‌آموزان و مردم، ایمنی در برابر زلزله و همچنین نحوه پناه گرفتن هنگام زلزله و نجات مصدومان قبل از رسیدن امدادگران را آموزش می‌دهد.
او از روزهایی گفت که همراه پدر برای امدادرسانی جاده‌ای می‌رفت و در این عملیات‌ها و طرح‌های مختلف امدادرسانی به حادثه دیدگان بود که پی برد با آموزش می‌توان آمار تلفات را کاهش داد. می‌گوید: پدرم در اداره عملیات معاونت امداد و نجات هلال احمر تبریز فعالیت می‌کرد. هر بار وقتی با لباس سفید که هلال ماه سرخ رنگی روی آن نقش بسته بود به خانه می‌آمد لباس‌هایش را پوشیده و خود را یک امدادگر تصور می‌کردم. در بسیاری از ایام تعطیلات و همچنین نوروز پدر کنار ما نبود و همیشه برای امدادرسانی به مسافران به جاده‌ها می‌رفت. علاقه زیادی داشتم تا همراه او به مردم کمک کنم. وقتی 14 ساله شدم از او خواستم در تعطیلات نوروز مرا نیز همراهش ببرد. سوار بر ماشین به چادر نیروهای هلال احمر و امداد جاده‌ای در جاده‌ها سر می‌زدیم و من از نزدیک فعالیت و تلاش امدادگران را می‌دیدم. علاقه‌ام به امدادرسانی باعث شد تا در کلاس‌های آموزش‌های امدادگری و کمک‌های اولیه شرکت کنم و پس از آن نیز به عنوان امدادگر داوطلب مشغول به کار شدم. پس از گذراندن دوره‌های مربیگری امداد و نجات و همچنین دوره‌های تخصصی آوار، کوهستان و سیلاب به عنوان مربی مشغول آموزش نیروهای داوطلب شدم.
هر خانواده یک امدادگر
با توجه به زلزله خیز بودن کشورمان همیشه باید منتظر وقوع آن باشیم. بررسی زلزله‌های بم و شهرهای اهر، هریس و ورزقان در آذربایجان شرقی که مرگ بیش از 26 هزار نفر را رقم زد نشان داد آشنا نبودن بسیاری از مردم با نحوه خود مراقبتی در برابر زلزله و پیشگیری از آن باعث شد آمار کشته‌ها افزایش پیدا کند. بسیاری از خانه‌هایی که ویران شده بودند توانایی مقاومت را در برابر زلزله نداشتند و علاوه بر آن قربانیان حادثه به دلیل آشنا نبودن با نحوه پناه گرفتن در زمان زلزله جان خود را از دست داده بودند.
محمد احمدی که پس از زلزله آذربایجان شرقی برای بالا بردن ایمنی مردم در برابر زلزله کارهای آموزشی بسیاری انجام داده است با بیان اینکه اگر در هر خانواده یک امدادگر وجود داشته باشد مرگ و میر حوادث طبیعی به حداقل می‌رسد، می‌گوید: در بسیاری از قربانیان حوادث طبیعی یا تصادفات مشخص شده است اگر یکی از اعضای خانواده آموزش کمک‌های اولیه و امدادگری دیده باشد می‌تواند فرد مصدوم را از مرگ نجات داده و اقدامات اولیه را قبل از رسیدن نیروهای امداد و نجات انجام دهد. در زلزله نیز اگر در هر خانواده‌ای یک نفر آموزش‌های لازم در ارتباط با ایمنی برابر زلزله و همچنین نحوه پناه گرفتن در لحظه وقوع و امدادرسانی را به کسانی که زیر آوار گرفتار شده‌اند، فرا گرفته باشد می‌توان تا 80 درصد مرگ و میر این بلای طبیعی را کاهش داد. وی ادامه داد: البته فرا گرفتن آموزش‌های امداد و نجات و ایمنی در برابر بلایای طبیعی نیازمند فرهنگ‌سازی است. سالها قبل بستن کمربند ایمنی داخل خودروها ضرورت محسوب نمی‌شد و همین امر باعث افزایش کشته‌های تصادفات می‌شد اما با فرهنگ‌سازی که در این زمینه انجام گرفت امروز شاهدیم بسیاری از سرنشینان خودروها قبل از حرکت کمربند ایمنی را می‌بندند. در ارتباط با فرا گرفتن آموزش‌های امداد و نجات و ایمنی در برابر زلزله نیز نیازمند فرهنگ‌سازی هستیم.
پناه امن
یکی از نکات مهمی که در زمان وقوع زلزله باید به آن توجه داشت پناه گرفتن در مثلث حیات است. محمد احمدی که ایمنی در برابر زلزله را به شکل مستمر در مدارس و مجتمع‌های مسکونی و مساجد آموزش می‌دهد با بیان اینکه کودکان بخوبی این آموزش‌ها را فرا می‌گیرند می‌گوید: وقتی در مدارس نحوه امداد، نجات و ایمنی در برابر زلزله را به دانش‌آموزان آموزش می‌دهم بخوبی آنها را فرا می‌گیرند و به دیگر اعضای خانواده منتقل می‌کنند. بارها با سؤالات جالب آنها مواجه شده‌ام که به ذهن کسانی که تحصیلات بالایی دارند نمی‌رسد. برای دانش‌آموزان و ساکنان مجتمع‌های مسکونی مثلث حیات را تشریح می‌کنم. مثلث حیات مکان‌هایی در خانه، مدرسه یا محل کار است که می‌توان با پناه گرفتن در آنجا از آسیب شدید جلوگیری کرد. توصیه می‌کنیم که به هیچ عنوان شب‌ها در کنار دیواری که تابلو سنگین یا ساعت دیواری روی آن نصب است و همچنین زیر لوستر استراحت نکنند. در زمان وقوع زلزله خونسردی‌شان را حفظ کنند و اجازه ندهند استرس باعث آشفتگی آنها شود.
همچنین زیر پنجره یا جایی که در به طرف بیرون باز می‌شود قرار نگیرند. امن‌ترین نقاط گوشه دیوار اتاق‌ها است. با قرار گرفتن در این نقاط باید دست را روی سر قرار داد تا از وارد شدن آسیب به جمجمه سر جلوگیری شود. وی ادامه داد: پیشگیری بهتر از درمان است. در حادثه زلزله نیز با کمی دوراندیشی می‌توانیم از تبدیل شدن حادثه به فاجعه جلوگیری کنیم. در آموزش به خانواده‌ها توصیه می‌کنیم تغذیه برای یک هفته شامل نان خشک، کنسرو، خرما و نخود و کشمش را در بسته‌ای قرار داده و در دسترس داشته باشند. به دانش‌آموزان آموزش می‌دهیم که در زمان زلزله چگونه در راه پله‌ها جایی که خطر افتادن وجود ندارد پناه بگیرند و به هیچ عنوان از آسانسور استفاده نکنند. خوشبختانه آموزش امداد و نجات و همچنین ایمنی در برابر زلزله با استقبال زیادی مواجه شده است. چندی قبل یکی از ساکنان مجتمع‌های مسکونی در تبریز با آموزش‌هایی که دیده بود توانسته بود جان کودک همسایه را که به خاطر بلعیدن شیء پلاستیکی دچار خفگی شده بود، نجات بدهد.
این امدادگر هلال احمر با بیان اینکه نکات ایمنی در برابر زلزله را در خانه خود نیزرعایت کرده است گفت: خوشبختانه همسرم نیز از روحیه بالای امدادگری برخوردار است و همه موارد ایمنی را رعایت می‌کند. همیشه سعی کرده‌ایم مکانی را که برای استراحت انتخاب می‌کنیم کنار دیواری باشد که تابلو یا ساعت روی آن نصب نشده باشد. همچنین در سال چندین بار جای وسایلی را که احتمال افتادن آنها در زلزله وجود دارد، بررسی می‌کنم و اگر پیچ یا میخی شل شده باشد محکم کرده و تابلو یا اشیای زینتی سنگین را بر دیوار نصب نمی‌کنم. خوشبختانه در خانه ما آمادگی لازم برای ایمنی در برابر زلزله وجود دارد و همیشه به اطرافیانم توصیه می‌کنم که برای مواجهه با این بلای طبیعی آمادگی داشته باشند.
دلچسب ترین نجات
امدادرسانی در حوادث همیشه با اتفاقات تلخ و شیرین بسیاری همراه است. نجات انسان‌هایی که در آوار، سیلاب یا در میان آهن پاره خودروهای واژگون شده گرفتار شده‌اند شیرین‌ترین خاطراتی است که امدادگران هلال احمر آن را بیان می‌کنند. محمد احمدی امدادرسانی به زن سالخورده و تنهای روستایی را یکی از شیرین‌ترین خاطرات خود می‌داند و می‌گوید: در زلزله سال 91 برای امدادرسانی به یکی از روستاهای ورزقان رفتیم. در این روستا زن سالخورده ونابینایی زندگی می‌کرد که خانه کوچکش در زلزله کاملاً تخریب شده بود. تنها چیزی که برایش باقی مانده یک پتو و یک کاسه بود که در آن آب گرم می‌کرد. رفتن به این روستا با توجه به تخریب جاده و همچنین صعب العبور بودن منطقه بسیار سخت بود اما با یکی از همکارانم به این روستا رفتیم. ما نخستین اکیپ امداد و نجاتی بودیم که بعد از وقوع زلزله برای امدادرسانی به روستاهای مناطق هریس و ورزقان وارد شدیم. با تلاش زیاد این زن سالخورده نابینا را پیدا کردیم. او در شرایط بسیار بدی بود. بلافاصله او را در چادر امداد اسکان دادیم و لوازمی را که نیاز داشت برایش تهیه کردیم. خوشحالی و دعای این زن که با زبان آذری از ما تشکر می‌کرد بهترین لحظه زندگی‌ام در طول سالها خدمت در هلال احمر بود. خوشبختانه وزارت مسکن و شهرسازی خانه این زن سالخورده را بازسازی کرد و او اکنون در خانه‌اش زندگی می‌کند.
منبع :روزنامه ایران